5 złotych polskich 1816 1817 1818 1829 1830 1831 1832 1833 1834

Skup monet z XIX wieku

Posted on by skupmonet

Skup monet z XIX wieku

Monety Miasta Gdańska:

Bezpośrednim skutkiem II rozbioru Polski (1793) było włączenie Gdańska do Prus (tzw. zabór pruski). Nowe władze ograniczyły większość swobód obywatelskich, jakimi mieszkańcy Gdańska dotychczas mogli się cieszyć. Jednym z pierwszych kroków podjętych przez okupanta było wprowadzenie nowej ordynacji menniczej. Nałożono bezwzględny zakaz bicia monet miejskich, a gdańską mennicę zamknięto. Decyzją króla pruskiego, Fryderyka Wilhelma, miasto za jednym zamachem pozbawione zostało autonomii i praw menniczych. 1801 rok przyniósł niewielką zmianę w tym zakresie. Nasilające się skargi rady miasta na brak zdawkowej monety w obiegu spowodowały, że Fryderyk Wilhelm zezwolił na jej wybicie. Nie uczyniono tego jednak w gdańskiej mennicy, na którą wciąż nałożony był zakaz emisji środka płatniczego. Monetę wybito w berlińskiej mennicy królewskiej, w której bardzo rygorystycznie przestrzegano norm produkcyjnych. Szeląg gdański wykonany został z miedzi na wzór monet pruskich. Gdański herb nie znalazł się na awersie monety (strona pruska nie wyraziła na to zgody), a jedynie niemiecki odpowiednik nazwy miasta „Danzig”. W 1801 roku wyemitowano łącznie 360 tys. sztuk szeląga gdańskiego.

W 1807 roku miasto zajęte zostało przez wojska Napoleona Bonaparte. Potrzeby finansowe francuskiego wojska sprowokowały konieczność ponownego otwarcia gdańskiej mennicy. W latach 1808 i 1812 wyemitowano miedziane szelągi, a w 1809 i 1812 roku miedziane grosze z herbem i niemiecką nazwą miasta na awersie. Co ciekawe, w 1808 roku planowano emisję srebrnych pięcioguldenówek, jednak z powodu braku kruszcu skończyło się jedynie na wypuszczeniu serii próbnej. W 1857 roku decyzją Fryderyka Wilhelma powołano do życia Gdański Prywatny Bank Akcyjny, który do 1890 oku uzyskał prawo emisyjne banknotów.

Z tego okresu interesuje nas m.in. skup następujących monet:

  • 1 szeląg, rok 1801, zabór pruski
  • 1 szeląg, lata 1808, 1812, wolne miasto Gdańsk
  • 1 grosz, lata 1809, 1812, wolne miasto Gdańsk

Monety Księstwa Warszawskiego 1810-1815:

Księstwo Warszawskie zostało utworzone w 1807 roku na mocy traktatu w Tylży (umowa między Cesarstwem Francuskim, Imperium Rosyjskim i Królestwem Prus). Po klęsce Napoleona w 1812 roku w Rosji, decyzją kongresu wiedeńskiego z 1815 roku Księstwo Warszawskie przestało istnieć. Formalnie było terytorium wolnym, choć w praktyce było zależne od Cesarstwa Francuskiego i jego zwierzchnika, Napoleona Bonaparte. Miało stanowić namiastkę państwa polskiego. Monety bite w Księstwie Warszawskim posiadały zwykle wytłoczony wizerunek księcia Fryderyka Augusta I. W omawianym okresie bito następujące monety: dukaty księstwa warszawskiego, talary, dwuzłotówki, złotówki, dziesięciogroszówki, pięciogroszówki, trzygroszówki, grosze i in. Mennica warszawska pod okiem  Jana Sztockmana (intendent mennicy warszawskiej) zaopatrywała Księstwo Warszawskie w monety powszechnego obiegu.

Szczególnie interesujące wydają się być groszówki (1, 3, 5, 10) z tarczami herbowymi otoczonymi szerokimi palmami lub orłem na awersie i nominałem na rewersie z obwodem lub bez obwodu perłowego. Jednogroszówki bito w latach: 1810, 1811, 1812, 1814; trzygroszówki: 1810, 1811, 1812, 1813, 1814; pięciogroszówki: 1811, 1812; dziesięciogroszówki: 1810, 1812, 1813.

Z tego okresu interesuje nas m.in. skup następujących monet:

  • 1 grosz, lata 1810, 1811, 1812, 1814
  • 3 grosze, lata 1810, 1811, 1812, 1813, 1814
  • 5 groszy, lata 1811, 1811, 1812
  • 10 groszy, lata 1810, 1812, 1813
  • 1/6 talara, lata 1811, 1812, 1813, 1814
  • 1/3 talara, lata 1810, 1811, 1812, 1813, 1814
  • talar księstwa warszawskiego, lata 1811, 1812, 1814

Monety z oblężenia Zamościa 1813

Oblężenie twierdzy w Zamościu rozpoczęło się w lutym 1813 roku. Klęska Napoleona Bonaparte pod Moskwą zapoczątkowała odwrót wojsk francuskich na zachód. W krok za schodzącymi z frontu siłami francuskimi podążała armia rosyjska, która początkiem 1813 roku przekroczyła linię Bugu, podążając wzdłuż Wisły. Konnica rosyjska dotarła wreszcie do ufortyfikowanej twierdzy w Zamościu, bronionej przez czterotysięczną polską załogę pod dowództwem gen. Maurycego Haukego. Błyskawiczne zdobycie twierdzy, mimo ogromnej, bo prawie trzykrotnej, przewagi liczebnej sił rosyjskich, wydawało się być mało prawdopodobne, dlatego wojska nieprzyjaciela zdecydowały się na jej oblężenie. Obrona twierdzy była na tyle dobrze zorganizowana, że przez kolejne cztery miesiące trudno było mówić o przewadze rosyjskiej. Niestety, sytuacja strony polskiej zaczęła się stopniowo pogarszać. Kończyły się zapasy amunicji, żywności oraz środków pieniężnych na pokrycie żołnierskiego żołdu. 3 września 1813 roku gen. Maurycy Hauke powziął zamiar wybicia monety na potrzeby polskiego wojska.

Odpowiedzialnym za bicie monet miedzianych gen. Hauke uczynił Kazimierza Machnickiego, natomiast produkcję monet srebrnych powierzono Stanisławowi Konteckiemu oraz Ignacemu Zarębskiemu. Wykonano dwie monety – sześciogroszową (ostatnia moneta o takim nominale wybita w Polsce) ze stopu miedzi z podpisem na awersie „pieniądz w oblężeniu Zamościa”, a na rewersie „6 groszy 1813” z dwiema gałązkami u dołu i wezwaniem „Boże dopomóż wiernym ojczyźnie” oraz dwuzłotową ze srebra z podpisem na awersie „moneta w oblężeniu Zamościa” z elementem ozdobnym w kształcie kulistej bomby u dołu, a na rewersie „2 złote 1813” otoczone wieńcem z dwóch gałązek i wezwaniem „Boże dopomóż wiernym ojczyźnie”. Część monet ocalała i stanowi dziś ciekawy nabytek dla kolekcjonerów i nie tylko.

Z tego okresu interesuje nas m.in. skup następujących monet:

  • 6 groszy w oblężeniu Zamościa
  • 2 zł w oblężeniu Zamościa

Monety Królestwa Polskiego pod zaborem rosyjskim 1815-1850

Królestwo Polskie, zwane potocznie Królestwem Kongresowym lub Kongresówką powstało w wyniku podziału ziem Księstwa Warszawskiego w 1815 roku (traktat między Austrią, Prusami i Rosją). Od początku swego istnienia pozostawało pod ścisłym wpływem Imperium Rosyjskiego. Warto pamiętać, że Kongresówka, choć pozostawała pod zwierzchnictwem rosyjskim, posiadała własny rząd, sejm, wojsko oraz przywilej wybijania własnej monety, z którego już w 1816 roku zaczęła korzystać. Nowowprowadzony system monetarny, oparty na grzywnie kolońskiej, zlikwidował dotychczas obowiązujące jednostki monetarne – talary i dukaty. W obiegu pozostały natomiast złote polskie oraz grosze. Mennica warszawska zaopatrywała Królestwo w monety powszechnego obiegu, a w tym w: jedno- i trzygroszówki (miedziane), pięcio- i dziesięciogroszówki (srebrne), złotówki, dwuzłotówki, dziesięciozłotówki itd.

Szczególnie interesujące wydają się być, niezwykle dziś rzadkie, dziesięciozłotówki z popiersiem cesarza Aleksandra I Romanowa na awersie z adnotacją „ALEXANDER I. CESARZ SA. W. ROS. KRÓL POLSKI” oraz cesarsko-królewskim orłem z koroną na rewersie (co ciekawe, od 1823 roku dziesięciozłotówki zaczęto wybijać z innego stempla – popiersie władcy ukazano z innej perspektywy; 1820-1822 – pierwszy stempel; 1823-1825 – drugi stempel); dziesięciozłotówki z popiersiem cesarza Mikołaja Romanowa uwieńczone na awersie podpisem „ALEXANDER I. CES. ROS. WSKRZESICIEL KRÓL. POLSK. 1815. MIKOŁAJ I.” oraz cesarsko-królewskim orłem z koroną na rewersie, jak również dwu- i pięciozłotówki, które wyglądem nawiązują do dwóch poprzednich monet.

Z tego okresu interesuje nas m.in. skup następujących monet:

  • 1 grosz polski, lata 1816, 1817, 1818, 1819, 1820, 1821, 1822, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832, 1833, 1834, 1835
  • 1 grosz polski z miedzi krajowej, lata 1822, 1824, 1825, 1826
  • 1 grosz, lata 1835, 1836, 1837, 1838, 1839, 1840, 1841
  • 3 grosze polskie, 1817, 1818, 1819, 1820, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832, 1833, 1834, 1835
  • 3 grosze polskie z miedzi krajowej, 1826, 1827
  • 3 grosze, 1835, 1836, 1837, 1838, 1839, 1840, 1841
  • 5 groszy polskich 1816, 1817, 1818, 1819, 1820, 1821, 1822, 1832, 1834, 1835, 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832,
  • 5 groszy, 1836, 1838, 1839, 1840
  • 10 groszy polskich, 1816, 1820, 1821, 1822, 1823, 1825, 1826, 18274, 1828, 1830, 1831
  • 10 groszy, 1836, 1837, 1838, 1839, 1840, 1841
  • 1 złoty polskim 1818, 1819, 1822, 1823, 1824, 1825, 1827, 1828, 1829, 1830,
  • 15 kopiejek / 1 złoty
  • 20 kopiejek / 40 groszy
  • 25 kopiejek / 50 groszy
  • 2 złote polskie 1816, 1817, 1818, 1819, 1820, 1821, 1822, 1823, 1824, 1825, 1826, 1828, 1830
  • 30 kopiejek / 2 złote
  • 5 złotych polskich 1816, 1817, 1818, 1829, 1830, 1831, 1832, 1833, 1834
  • 3/4 rubla / 5 złotych polskich
  • 10 złotych polskich, 1820, 1821, 1822, 1823, 1824, 1825, 1827,
  • 1 i 1/2 rubla / 10 złotych

Monety Wielkiego Księstwa Poznańskiego 1816-1817

Wielkie Księstwo Poznańskie powstało w 1815 roku na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego. Terytorialnie i administracyjnie podlegało Państwu Pruskiemu. Swym zasięgiem obejmowało zachodni obszar byłego Księstwa Warszawskiego wraz z Poznaniem i Bydgoszczą, natomiast część wschodnia Księstwa przypadła w udziale Rosji, gdzie utworzono Królestwo Polskie, pozostające od 1815 roku pod jurysdykcją Aleksandra I Romanowa.

Nowe władze zwierzchnie Księstwa Poznańskiego, a w tym król Prus (Fryderyk Wilhelm III z dynastii Hohenzollernów), od początku swego panowania dokładały wszelkich starań aby przeprowadzić gruntowną germanizację miejscowej ludności. Jednym z pierwszych punktów tego planu miało być narzucenie pruskiego systemu monetarnego. Podstawową jednostką monetarną w Prusach był talar, dzielący się na 360 fenigów, który, począwszy od lat 20. XIX wieku, zaczęto stopniowo wprowadzać do powszechnego obiegu. Podjęcie tego kroku uprzedziła emisja niewielkiego nakładu pieniądza, jeszcze w połowie polskiego. W latach 1816-1817 zlecono dwóm mennicom – berlińskiej (znak menniczy „A”) i wrocławskiej (znak menniczy „B”) – wybicie groszy (1816, 1817) oraz trzygroszówek (1816, 1817) według stanisławowskiej stopy polskiej. Okres ich emisji był bardzo krótki, a podaż niewielka. A postępująca z każdym kolejnym rokiem germanizacja i idąca za nią konfiskata dóbr o polskim lub chociażby półpolskim rodowodzie, całkowicie wyparła je na korzyść waluty pruskiej. Monety te stanowią więc ciekawy nabytek dla kolekcjonerów.

Z tego okresu interesuje nas m.in. skup następujących monet:

  • 1 grosz, księstwo poznańskie, 1816, 1817
  • 3 grosze, księstwo poznańskie, 1816, 1817

Monety Królestwa Polskiego podczas Powstania Listopadowego

Powstanie listopadowe wybuchło 29 listopada 1830 roku, a swym zasięgiem objęło teren Królestwa Polskiego, jak również część ziem zabranych, w tym Litwę, Żmudź i Wołyń. Początkowo nie wywołało specjalnych zakłóceń w systemie monetarnym. Zmianie nie uległa ani jednostka wagowa, ani stopa mennicza, ani jednostka pieniężna. Tymczasowy Rząd Narodowy pod przewodnictwem ks. Adama Jerzego Czartoryskiego, zdając sobie sprawę z konieczności zapewnienia finansowego zaplecza dla powodzenia dalszych działań wojennych, podjął decyzję o przekazaniu mennicy warszawskiej w zarząd Banku Polskiego. Począwszy od tamtego dnia wszelkie decyzje o emisji pieniądza podejmował nowy zarządca mennicy, hr. Tomasz Łubieński. Do lutego 1831 roku mennica warszawska wybijała monety korzystając ze starych stempli, z popiersiem Aleksandra I oraz tytulaturą Mikołaja I Romanowa.

Wykonanie nowych stempli, tzw. stempli powstańczych, umożliwiło bicie monet o zupełnie innej symbolice. W miejsce popiersia cesarza Imperium Rosyjskiego umieszczono herby Polski i Litwy. Pierwsze miesiące 1831 roku zaowocowały wybiciem srebrnych trzygroszówek, dziesięciogroszówek, dwuzłotówek, pięciozłotówek oraz złotych dukatów nawiązujących wyglądem i rozmiarem do dukatów holenderskich. Szczególnie ciekawy wydaje się być dukat powstańczy, poszukiwany dziś przez kolekcjonerów, który wybity został w 163 205 egzemplarzach. Na awersie monety wybito postać rycerza zwróconą w prawo, z mieczem w prawej i strzałami w lewej dłoni z datą powstania i podpisem „CONCORDIA RES PARVAE CRESCUNT”. Moneta osiągnęła wagę 3,46 g i średnicę 21,4 mm. Co ciekawe, znakami menniczymi monet powstańczych były inicjały kierownika mennicy, Karola Gronaua („K.G.”). Upadek powstania (3 grudnia 1831 roku) przesądził o ograniczeniu prac mennicy warszawskiej, aż w końcu o jej zamknięciu.

Z tego okresu interesuje nas m.in. skup następujących monet:

  • 3 grosze polskie, powstanie listopadowe, 1831
  • 10 groszy polskich, powstanie listopadowe, 1831
  • 2 złote polskie, powstanie listopadowe, 1831
  • 5 złotych polskich, powstanie listopadowe, 1831
  • dukat, powstanie listopadowe, 1831

Monety Rzeczpospolitej Krakowskiej 1835

Wolne Miasto Kraków nazywane również Rzeczpospolitą Krakowską lub Rzeczpospolitą Krakowską Wolną, Niepodległą i Ściśle Neutralną zostało utworzone na mocy kongresu wiedeńskiego w 1815 roku. Unia monetarna z Królestwem Polskim przesądziła o tym, że do 1835 roku Wolne Miasto Kraków nie posiadało własnej monety, choć od początku swego istnienia miało prawo do bicia własnego pieniądza. Na nowy kurs w polityce monetarnej miały wpływ skutki powstania listopadowego (1831) w Królestwie Polskim, a konkretniej, usunięcie, decyzją władz rosyjskich, z piersi orła carskiego tarczy z orłem polskim. Ludność Rzeczpospolitej Krakowskiej na znak protestu odmawiała przyjmowania nowych monet.

Decyzją krakowskiego senatu z 1835 roku wprowadzono w obieg nową walutę, złotówkę krakowską. Monety wybijano w mennicy cesarskiej w Wiedniu. Do obiegu weszły srebrne pięciogroszówki (nakład 180 tys.), dziesięciogroszówki (nakład 150 tys.) oraz złotówka (nakład 20 tys.). Złotówki krakowskie pozostały w obiegu do 1846/1847 roku, kiedy Wolne Miasto zajęte zostało przez wojska austriackie, a obowiązującą walutą został gulden austro-węgierski. Złotówki krakowskie ze względu na ledwie 12-letni okres pozostawania w obiegu oraz niezbyt duży nakład stanowią dzisiaj ciekawy nabytek numizmatyczny.

Z tego okresu interesuje nas m.in. skup następujących monet:

  • 5 groszy, 1835, rzeczpospolita krakowska
  • 10 groszy, 1835, rzeczpospolita krakowska
  • 1 złoty, 1835, rzeczpospolita krakowska

Zapraszamy do kontaktu, oferujemy bardzo dobre ceny skupu monet z XIX wieku